Muziek als inspiratie voor leiderschap

Leiderschap begint met bewustwording, bewustwording van jezelf, van wat jou drijft en van de wereld waarin je je beweegt. Als sociale wezens bestaan we in relatie tot anderen; zonder interactie en samenwerking zouden we niet zijn waar we nu staan.

Leiderschap gaat niet alleen over het aansturen van anderen of het leiden van een project. Het draait net zo goed om de keuzes die je maakt in elke situatie, zowel privé als professioneel. In essentie is leiderschap een proces van zelfkennis en persoonlijke ontwikkeling.

Door mijn ervaring als musicus, orkestleider en arrangeur heb ik ontdekt hoe nauw de principes van muziek en leiderschap met elkaar verbonden zijn. Zowel binnen organisaties als in persoonlijk leiderschap spelen harmonie, timing en expressie een cruciale rol. Mijn leerschool in leiderschap loopt van muziek en beeldende kunst tot bedrijfskunde en het intuïtief volgen van mijn nieuwsgierigheid. Mijn overtuiging? Alles is met elkaar verbonden, en alles is er al.

Dit eerste blog is voor mij een ontdekkingsreis, en ik hoop dat het jou inspireert. Misschien groeit dit zelfs uit tot een boek, waarin alle thema’s samenkomen en jij eruit kunt halen wat voor jou waardevol is.

Veel inspiratie gewenst bij deze start van een blog over leiderschap en bewustwording!

Muziek en persoonlijk leiderschap: de kracht van interpretatie

Muziek en persoonlijk leiderschap hebben meer met elkaar gemeen dan je misschien denkt. Een musicus vertelt een verhaal en voert een gesprek via zijn instrument, of dat nu een viool, zang of piano is. Net zoals woorden in een gesprek diepere lagen en betekenissen krijgen door interpretatie, gebeurt dat ook in de muziek. Noten op papier vormen nog geen muziek; pas door interpretatie worden ze een levendig muziekstuk. Maar wat betekent dit voor leiderschap?

Interpretatie als leiderschapskwaliteit

Leiderschap draait om hoe je omgaat met situaties, zowel voor jezelf als voor anderen. Net als een musicus maak je keuzes over interpretatie. In muziek gebruiken we verschillende elementen om een stuk tot leven te brengen, waarvan hier een aantal voorbeelden:

Dynamiek: van zacht (piano) naar hard (forte).

Tempo: langzaam, snel of wisselend.

Accentuering: sommige noten of passages nadrukkelijker spelen dan andere.

Door deze elementen bewust te gebruiken, krijgt muziek karakter en gelaagdheid. Het karakter kan bijvoorbeeld rustgevend zijn of juist dynamisch, met veel variatie in dynamiek, tempo en accenten. Daartussen bestaan talloze nuances, maar laten we ons voorlopig op deze twee uitersten richten.

Als je bovenstaande elementen vertaald naar een gesprek of presentatie zijn dit de voorbeelden:

Dynamiek: variëren tussen krachtig en overtuigend spreken of juist zacht en vragend om nuance en effect te creëren.

Tempo: het tempo waarin je spreekt of beslissingen neemt, variërend van snel schakelen tot bedachtzaam de tijd nemen voor een proces.

Accentuering: het bewust benadrukken van bepaalde woorden of ideeën om je visie duidelijk en overtuigend over te brengen.

Wanneer je terugdenkt aan gesprekken die je hebt gevoerd, merk je misschien hoe dynamiek, tempo en accentuering invloed hadden op de manier waarop jij of je gesprekspartner communiceerde. Deze elementen spelen niet alleen in muziek een cruciale rol, maar bepalen ook hoe een boodschap wordt ontvangen en geïnterpreteerd.

Luister eens naar onderstaande muziekfragmenten, wellicht heb je zelf ook muziekvoorbeelden waarin deze principes duidelijk naar voren komen.

Luisteren en communiceren: muziek als spiegel van leiderschap

Des te bewuster je omgaat met expressie in communicatie, des te effectiever kun je jouw boodschap overbrengen. Voor musici zijn deze vormen van expressie een essentieel onderdeel van hun muzikale vocabulaire, zonder deze nuances wordt samenspel lastig. Toch heeft elke musicus een natuurlijke voorkeur voor bepaalde expressieve tools en blinkt daar meer in uit. Dit betekent dat er extra oefentijd nodig kan zijn om minder ontwikkelde aspecten te versterken, of dat iemand ervoor kiest vooral muziek te spelen die aansluit bij zijn sterke punten.

Dit geldt ook voor (persoonlijk) leiderschap: iedereen heeft een voorkeur voor een bepaalde leiderschapsstijl. Het is waardevol om te onderkennen waar jouw sterke en minder sterke kanten liggen en bewust te kiezen waar je jouw aandacht op richt.

Belangrijk is dat je dicht bij jezelf blijft en vanuit respect voor jezelf en de ander gebruik maakt van het rijke scala aan expressie.

Luisteren als sleutel tot samenwerking

Net als musici hun vaardigheden verbeteren door etudes, kun je ook oefeningen toepassen in leiderschap en communicatie. De eerste en belangrijkste oefening is om zonder oordeel te luisteren en te observeren hoe anderen omgaan met situaties. Dit levert waardevolle inzichten op en helpt je om beter af te stemmen op de ander.

Ga je een gesprek aan? Wees je dan bewust van de communicatiestijl van de ander en stem af. Als beide partijen zich hiervan bewust zijn, kan het gesprek niet anders dan soepel verlopen.

Samenspelen doe je niet alleen. Dit klinkt vanzelfsprekend, maar als orkestleider merk ik vaak dat musici soms zo gefocust zijn op hun eigen partituur dat ze zich niet bewust zijn van wat er om hen heen gebeurt. Een van de oefeningen die ik gebruik om samenspel te verbeteren, is het laten spelen van passages waarbij musici niet naar zichzelf luisteren, maar vooral naar de ander. Hierdoor ontstaat het besef van de eigen rol in het geheel, en passen ze hun expressie aan op elkaar. Dit werkt altijd!

Musiceren is dus ook vooral luisteren en afstemmen op elkaar, precies zoals een goed gesprek en effectief teamwork. Voor een leider is het de taak om iedereen een zichtbare en hoorbare plek te geven binnen het geheel.

Hoe ziet het eruit als je een workshop volgt?

We zullen dit onderwerp zeker belichten en omdat het over de link in muziek en leiderschap gaat zal er een uitwisseling plaatsvinden met musici die via hun instrument laten horen hoe effectief je bent of kan zijn in jouw communicatiestijlen. Benieuwd? Neem contact met mij op.

---

Vooruitblik: communicatie in verschillende muziekstijlen

In het volgende blog bespreek ik hoe communicatie verschilt per muziekgenre. De manier van samenspelen in klassieke muziek vergt een andere aanpak dan in jazz, waar improvisatie een belangrijke rol speelt. Wat kunnen we van deze verschillen leren over flexibiliteit en leiderschap?

Wil jij je verder verdiepen in de connectie tussen muziek en leiderschap? Blijf deze blog volgen en deel hem met anderen die hier mogelijk inspiratie uit kunnen halen. Heb je vragen of inzichten? Laat een reactie achter, ik ga graag met je in gesprek!

Kay Sleking – De Arrangeur

"Als musicus, beeldend kunstenaar, docent en entrepreneur is inspireren mijn grote drijfkracht, wat heeft geleid naar (inter)nationale podia en het lesgeven aan zowel conservatoria, community music projecten, voortgezet onderwijs en in de culturele adviessector.

Overal waar ik kom zorg ik voor beweging, zet zaken in een ander perspectief door out-of-the-box denken. Ik breng creativiteit, waar ik ook de werkvloer op stap, vanuit inspireren en verbinden”. Kay Sleking